Մայիսի 28-ն իմ ձեռնադրության օրն է

Երբ խենդութիւնը համբուրեց մարդու ճակատը, ան կրոնավոր դարձավ:
Կոստան Զարյան

Ամեն Աստծո օր ես որոշում էի թողնել ճեմարանը և ամեն Աստծո օր` հետ կանգնում իմ որոշումից: Մոտավորապես այսպես են անցել ճեմարանական կյանքիս առաջին երկու-երեք տարիները: Բարեբախտաբար, երբեմն պարզապես «ճեմարանական» լինելու ռոմանտիկ հերոսականությունը, երբեմն էլ կտրուկ որոշում կայացնելու համար անհրաժեշտ քաջության պակասն ինձ հետ էին պահում ճեմարանը լքելու արկածախնդրությունից: Իմ հոգում գրեթե ամեն օր մակընթացություն էր, կամ տեղատվություն, և այն աստիճան, որ ես երբեմն գայթակղություն էի ունենում ինձ «Հին աստվածների» աբեղա երևակայել:

Ես շատ ուշ սիրեցի քեզ, ո՜վ քաղցրություն…
Ս. Օգոստինոս Երանելի

Ծանոթությունս Գերշ. Տ. Սահակ եպս. Մաշալյանի հետ (այն ժամանակ աբեղա) իմ կյանքում որոշիչ եղավ: Զարմանում էի`որտեղի՞ց այսքան իմաստություն և պարզություն այս մեկ անձի մեջ: Այն, որ նա մեզ քարոզխոսության և Նոր Կտակարանի դասեր էր տալիս, դա միայն թվում էր,  իրականում սակայն, Սրբազանը մեզ պատմում էր ինձ անծանոթ Աստծո մասին, Աստծո, որին, տարօրինակ կերպով, ես հավատում էի մանկությունիցս ի վեր, հավատում, բայց չէի ճանաչում:

Սրբազանն ինձ ծանոթացրեց իմ դավանած Աստծո հետ:

Ճեմարանական վերջին տարիներին, երբ ամեն ուրբաթ երեկոյան գնում էինք Մայր Տաճար լռության քաղցր վայրկյաններ ապրելու համար, երբ միայն մեկ մոմի լույս կար, միայն աղոթք կար և Տիրոջ Զորավոր Խոսքը, որ հնչում էր Սրբազան Հոր շուրթերից և թագավորում մեր անհանգիստ երիտասարդ սրտերում, ահա այդ ժամանակ էր, որ իմ մեջ հետզհետե լռում էին հոգիս ալեկոծող բոլոր աղմուկները և ես ավելի պարզորոշ էի լսում Աստծո կանչը…

 Ահավասիկ ես դռան առաջ եմ և բախում եմ. եթե մեկը ականջ դնի իմ ձայնին և բաց անի դուռը, կմտնեմ նրա մոտ և կընթրեմ նրա հետ, և նա՝ ինձ հետ։ (Հայտ. Գ 20)

Հիշում եմ, հազիվ տասը կամ տասնըմեկ տարեկան կլինեի, երբ մի օր երեկոյան Շիրակ անունով մեր հարևանը բախեց մեր դուռը…

Հարևաններ կան, որոնց հետ երբևէ առնչություն ունեցած չենք լինում. Շիրակն այդպիսի հարևան էր մեզ համար: Նա փոքր-ինչ զարմացած ծնողներիս ասաց, որ մեր քաղաքի եկեղեցին այժմ քահանա ունի, իսկ եկեղեցում փոքրիկ դպիրների կարիք կա:
Օրեր անց ես և Սամվել եղբայրս եկեղեցում արդեն շապիկ էինք հագնում: Հետո, Սուրբ Խաչի տոնին մկրտվեցինք և Տեր Նարեկը մեզ թույլ տվեց Պատարագներին Խորան բարձրանալ: Մեր Տեր Նարեկը, մեր սիրելի քահանան, բարի սերմնացանի նման ամեն կիրակի Պատարագից հետո մեզ հետ նստում էր եկեղեցու շվաքում` սալ քարերի վրա, և պատմում Հիսուսի կախարդական առակները` կես-պատանեկան ու կես-մանկական մեր երևակայության մեջ գծագրելով Աստծո լուսավոր քաղաքի պատկերը…
Հիմա, տարիների հեռվից, երբ մտաբերում եմ այս ամենը, զարհուրանքով մտածում եմ, որ դռան այդ բախոցն իմ կյանքում կարող էր և չլիներ…

Իմ հայրն ու մայրը լքեցին ինձ, բայց Տերն ինձ ընդունեց։  (Սաղմ. ԻԶ 10)

Քանի՜-քանի անգամ փակել էի աչքերս և պատկերացրել քահանայական օծումս Սուրբ Էջմիածնի իմ նվիրական Մայր Տաճարում : Պատկերացրել էի ընծայումս` հանդիսավոր, շքեղ երգեցողությամբ, բազմամարդ ու լուսավոր, ինչպես սովորաբար լինում է Մայր Աթոռում:
Բայց Տերը, մարդկային սրտի ամենանվիրական անկյունները ճանաչող, երկինք ու երկիր ստեղծած մեր Տերն ինձ համար այլ ճանապարհ էր պատրաստել :

Հոգեգալստյան տոնի օրը` 2012թ. Մայիսի 27-ի երեկոյան Փարիզի Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ Մայր եկեղեցում կատարվող ընծայմանս արարողությանը սպասավորում էին մի քանի դպիրներ, իսկ արարողությանը հետևում էին ընդամենը երեք հավատացյալ կանայք : Հազարավոր կիլոմետրեր հեռվում թողած Սուրբ Էջմիածինս, ինձ համար աղոթող բազմաթիվ քույրերիս և եղբայրներիս, այսպես ծնկի իջա Տիրոջ Սուրբ խորանի առաջ :

Շքեղ տաճարի լռության մեջ իրականացվող սրբազան այդ ծիսակատարությունը, Սրբազան Հոր բոլոր աղոթքներն ու յուրաքանչյուր բառը ասես աներևույթ մի զորությամբ հեղվում էին հոգուս մեջ, խառնվում արյանս, հասնում անհանգիստ բաբախող սրտիս, խաղաղեցնում տագնապներս :
Երբ ամեն ինչ ավարտվեց, հոգևոր աննկարագրելի ուրախությամբ բարձրացրի հայացքս, հասկացա, որ Տերն ինձ ընդունեց լռության մեջ:

 Աստված իմ, ես գալիս եմ քեզ մոտ: Ես հերկել եմ հողը քո անունով, և դու պետք է հավաքես բերքը: Ես կառուցել եմ տաճար, և դու պետք է ապրես այդ լռության մեջ:

ԱՆՏՈՒԱՆ ԴԸ ՍԵՆՏ-ԷՔԶՅՈՒՊԵՐԻ

 Մայիսի 28-ի առավոտն ասես ինձ համար էր բացվել: Եղանակն արտասովոր արևային էր, մի բան, որ Փարիզում ամեն օր չես տեսնի: Օդի մեջ մի տեսակ հանդիսավորություն կար: Եվ ի տարբերություն նախորդ երեկոյան կատարված ընծայման գողտրիկ ծիսակատարության` քահանայական ձեռնադրությունս պիտի կատարվեր բազմամարդ եկեղեցում: Փարիզի սրտում գտնվող հայկական ծաղիկը` իմ հոգու նոր ծննդավայր Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ Մայր եկեղեցին վաղ առավոտից լի էր ինձ անծանոթ հավատացյալներով, Սուրբ Պատարագի ընթացքում Խորանի վրա Սրբազան Հորը սպասավորում էին մի քանի քահանաներ…

Ես ծնկաչոք խորան բարձրացա, ճանապարհ, որ ինձ ծանոթ էր մանկությունից… Ճանապարհ, որ ասես առաջին անգամ էի անցնում: Ամեն բան հարազատ էր և փոքր-ինչ այլ, ամենուր Աստված էր: Ես բառեր չէի գտնում աղոթելու համար, ասես բառեր գոյություն չունեին, ես ոչ մի սաղմոս չէի հիշում, հոգիս ցնծում էր և լալիս:
Դավիթ, Դանիել, Վարդան, Հովհաննես, Գարեգին, Հովնան, Գալուստ, Արամ և Եսայի անուններից Սուրբ Խորանին ինձ համար հնչեց Տեր Արամ անունը: Ես Տիրոջ ծառան դարձա Տեր Արամ անունով :
Ճիշտ մեկ տարի է անցել : Ես քանի՜-քանի անգամ փորձել եմ բառերով վերարտադրել այդ մի քանի ժամվա ընթացքում ինձ հետ կատարվածը, սակայն ապարդյուն : Բառեր չկան պատմելու համար Սուրբ Հոգու լուսավոր ներկայությունը մեր մեջ, որովհետև մենք սահմանափակ էակներ ենք, իսկ «Աստված Հոգին տալիս է առանց չափի» (Հովհ. Գ 34)։

Գոհություն պիտի մատուցեմ քեզ, Տե’ր, քանզի ահեղ ու սքանչելի ես դու, սքանչելի են գործերը քո, որոնք ես շատ սիրեցի: (Սաղմոս ՃԼԷ 14)

Մայիսի 28-ն իմ ձեռնադրության օրն է: Կյանքիս ճանապարհն օրհնությամբ ու սիրով ասեղնագործած իմ Տիրոջ և իմ հանդիպման օրը…

 

Աստուած Հայը հրեշտակ է ստեղծած. վերջը զղջացած է ու սատանայի է վերածած

Բոլորիս էլ հայտնի է մարդկային մեր տեսակի համար բանաձևի արժեք ստացած դեմիրճյանական «ՀԱՅԸ»: Վստահաբար, առիթ ունեցել ենք ընթերցելու և հիանալու մեր հավաքական կերպարով, մտածելու նաև մեծ դասականի մատնանշած մեր բնավորության բացասական գծերի մասին: Ինձ համար հայտնություն էր, երբ ծանոթացա Նշան Պեշիկթաշլյանի «Հայ աղբրտիք»-ից քաղված` ստորև ներկայացված այս հատվածին: Պեշիկթաշլյանական «հայ»-ին, ակամա սկսեցի համեմատել դեմիրճյանական «հայ»-ի հետ: Նորից, ակամա, ինքս ինձ համար եզրակացություններ արեցի…  

Հ  Ա  Յ  Ը

Աստուած Հայը հրեշտակ է ստեղծած. վերջը զղջացած է ու սատանայի է վերածած։ Յետոյ ջնջած է անոր սատանայութիւնն ալ։ Հայը, սակայն, երկու էակներէն մէյ մէկ բան պահած է իր մէջ։ Աստուած Հայը երկիր ղրկած է` իբրեւ ֆէնոմէն։ Հայը մարդ չկրցաւ ըլլալ աշխարհի մէջ։

Դիւրաւ կարելի է ճանչնալ զինքը։ Ունի գլուխ մը, որուն գանգուր մազերը մրրիկի մը մէջ են` նման իր լեռնաշխարհին ալեկոծութեան։ Իր աչքերը` սեւով ու լոյսով խառն, լիճեր են, որոնց մէջ նետուած են իր ցեղային հանճարին քնարները, նկարները, ճարտարապետական ոճերը, ազգային պատմութիւնը։ Այդ բոլորը վեր կ’ելլեն, երբ հով մը փչէ։ Իր լիճերէն կ’ելլեն բարութեան անոյշ գետեր։ Իր քիթը Արարատ մըն է։ Խօսակցութիւնն ալ երկրաշարժ։ Կռնակէն աւելի շուտ կարելի է ճանչնալ զինքը։ Երբ տեսնես մէկը, իր ետեւէն, որ ծոծրակին մազերը կտրել տալու համար շատոնց է սափրիչին չէ գացած, վստահ կրնաս ըլլալ, որ անիկա Հայ է։

Մարտիրոս Սարյան. «Հայաստան»

Դժուար է, սակայն, զինքը ճանչնալ իր ներսէն։

Առաջին քննութեամբ կ’ըսես` թիւ է ան։ Կը կարդաս իր թուանշանները ու կը տեսնես, որ տակէն կ’ելլեն բառեր։ Կ’ըսես` խօսք է ան։ Կ’ընթեռնուս խօսքերը ու կը գտնես, որ ոտանաւոր է։ Կը նկատես, սակայն, որ բնաւ չափ չունի ու կ’եզրակացնես` հանելուկ է ան։ Կը ճգնիս գտնել ի՛նչ ըլլալը, մէյ մըն ալ կը տեսնես, որ առեղծուած է եղեր։ Կ’աշխատիս լուծել, սակայն, առեղծուածը քենէ աւելի կ’աշխատի չլուծուելու համար։ Հայը աշխատանք կը կարծես ու կ’ըսես իրեն. «Ի՜նչքան գործունեայ ես, եկուր միասին քրտինք թափենք հանրային գործի մը համար»։ Կուգայ, բայց ատեն մը վերջը կը խորհրդածես. «Ան գործի մարդ է անձնական ձեռնարկի մէջ ու խօսքի մարդ՝ հանրային ձեռնարկի մէջ»։ Օր մըն ալ կ’իմանաս, որ դրամ է դիզեր։ Ան` խաբուած Աստուծմէ ու իր արարածներէն, փարեր է մամոնային ու նոյնացեր է անոր հետ։ Շիներ է տուն, բացեր է խանութ, ի՜նչ փոյթ, թէ ոտքերը յաճախ իր տան պատուհանէն դուրս են ելած ու իր գլուխը իր խանութին դռնէն դուրս է։ Կը չափէ, կը կշռէ, թիւերը ձիւթ է ըրեր ու կը ծամէ։ Ճահիճը քաղաք կը շինէ ու անապատը` շուկայ։ Կը բացագանչես` Էվրէքա՜, նիւթ է ան։

Տօնական օր մըն ալ կը մտածէ եկեղեցիի ու դպրոցի մասին։ Իր մտածումին չափ արագ գրեթէ՝ կը կանգնէ տաճարը եւ ուսումնարանը։ Ծառի մը ճիւղերուն չափ միութիւններ կ’արձակէ։ Օրեր կ’անցնին, մեր ֆէնոմէնը մատուռին առջեւ կը հայհոյէ ու վարժարանին առջեւ կ’աղօթէ։ Իր լուտանքին ու փառաբանութեան մէջ միշտ յափշտակուած քրիստոնեան է։ Նոր եզրակացութեան մը հասած կ’ըսես` ոգի է ան։

Սակայն, երբ իր խանութը երթաս, կը գտնես Հրեայ մը, երբ իր ժողովին երթաս, կը գտնես Բիւզանդացի մը, երբ իրեն հետ յարաբերուիս, յաճախ կը գտնես Քիւրտ մը, երբ հրապարակ երթաս, կը գտնես ճինիվիզ մը։ Բայց եթէ իր տունը երթաս, այնտեղ կը գտնես իր լաւագոյն յատկութիւնները։ Ու մէջէն չես կրնար ելլել։

*

Հայը, երբ կուսակցական է, կը ճառէ ազատութենէ, երբ չէզոք է, կը խօսի միութենէ։ Իբր մարդ՝ անիշխանական է, իբր Հայ՝ ազգայնական։ Անգամ մը որ տիրանայ իր հայրենիքին, կրկին անիշխանական կը դառնայ։

Քաղաքական կեանքի մէջ գործազուրկ է, ու գործազրկութեան նպաստ չի տրուիր իրեն։ Հայասէրներու բարոյական լումաներով կը կառուցանէ սպանիական դղեակներ եւ, անոնց մէջ նստած, կարկանդակներ կ’որոճայ։

Եթէ տարագրուի կամ աղքատանայ կամ երբ աշխարհի հեռաւոր մէկ անկիւնը իյնայ, շուտով կը գտնէ հացի ճամբան։ Փորձէ իրեն նպաստ տալ՝ այն ժամանակ կը ծուլանայ, մոլութենէ մոլութիւն կը գլտորի։

Կարելի չէ ոչ սուրով, ոչ հուրով սպաննել զինքը։ Զինքը մեռցնելու միակ միջոցը իրեն նպաստ տալն է։

Կրօնաւորները լաւ գիտեն այս գաղտնիքը ու հայուն վրայ կը վազեն աղէտներէ վերջը` տանելով նպաստի, կաթոլիկութեան կամ բողոքականութեան սնտուկներ եւ պարկեր։ Հայը լեռան մը վրայ կանգնած ըլլայ, ու միսիոնարը լեռան ստորոտը` պարկը բացած, Հայը ահագին բարձրութենէն, մէկ ոստումով, ամբողջ գլուխովը կը մտնէ պարկին մէջ։

Հայը, ինչով ալ զբաղի, կ’ընէ նաեւ դագաղագործութիւն։ Ան ամէն օր կը շինէ քանի մը դագաղ` բան մը թաղելով իրմէ։ Բարեբախտաբար, անսպառ է իր կենդանութիւնը։ Լաւ դագաղագործ ըլլալով` լաւ ալ մեռել թաղող եղած է։

Գիտունները կը փնտռեն յաւիտենական շարժումը։ Հայը կը խնդայ անոնց վրայ ու կ’ըսէ իւրովի. «Ե՛ս եմ յաւիտենական շարժումը, եւ ինծի է, որ կը փնտռեն»։ Ինքն ալ, սակայն, բան մը կը փնտռէ` Անկախութիւնը, ու զայն գտնելու համար օտարին դռները ափ կ’առնէ։ Կ’ըսես իրեն. «Անկախութիւնը դուն պիտի յայտարարես»։ Այս անգամ կը չէզոքանայ՝ անկախ հռչակուելու համար։

Շատ թերթ ու գիրք կը հրատարակէ։ Ասով կ’ապացուցանէ որ երբեք չէ ներկայացուած Տիար Յուսահատութեան եւ ոչ մէկ ծանօթութիւն ունի անոր հետ։

Ինչ որ իրն է ու անմիջապէս դրամի չի վերածուիր, չի գնահատեր։ Օրինակ իր տաղանդաւորները։ Բայց վա՜յ, եթէ իր ցեղին պատկանող միջակ մը ստանայ օտարներու ներբողականը. չտեսի մը նման, մեծով պզտիկով, բարեկենդան կը սարքէ, կ’ուռի եւ կը պայթի։

Ինկի՛ր, ու Հայը ձեռք մը կուտայ քեզի։ Ելի՛ր ու կ’ընդունիս իր ոտքը կամ իր նախանձէն եկող կիցը. որ, սակայն, ազգօգուտ է, որովհետեւ կը մարզէ քեզ եւ պատճառ կ’ըլլայ, որ պինդ կենաս ու ա՛լ չիյնաս։

Հայուն կրնաս ցոյց տալ բոլոր կարողութիւններդ, սակայն մի՛ յայտներ իրեն գրպանիդ կարողութիւնը, աւելի ճիշդը ըսելով` անկարողութիւնը։ Իր համարումը եթէ չվերնայ իսկ, անպայման կը պակսի։ Ան քեզ անգին կամ թանկագին կը կարծէր ու կը համոզուի, որ աժան ապրանք ես։ Ան չուզեր սորվիլ արժէքին ու գինին մէջ գտնուող տարբերութիւնը։

Հայը կապուած է իր ցեղին, իր լեզուին, քիչ թէ շատ` իր օրաթերթին ու գրականութեան եւ մշակոյթին։ Սակայն վայ, եթէ օտար լեզու մը սորվի կարդացածը հասկնալու չափ. կամացուկ մը «մնաս բարով» կ’ըսէ իր մշակոյթին` վերէն նայելով անոր վրայ, ու կը բռնէ այլասերման նրբուղին։ Հայուն իրապէս իր ցեղին կապուած ըլլալը այն ատեն միայն կը հասկցուի, երբ ան, օտար տարածուն լեզու մը գիտնալով հանդերձ, չի հեռանար Մեսրոպին աննման գիրերէն։

*

Հայուն մէջ երկու հոգի կայ` վախկոտ մը եւ քաջ մը, կամ ստրուկ մը եւ հերոս մը։ Ամէն ազգի մէջ վախկոտը կը կծկուի քաջին ետեւը. ընդհակառակն է Հայուն մէջ. քաջը կը գտնուի վախկոտին տակը։ Ամէն բռնակալ կրնայ իր առաջին հոգին հանել։ Հանե՞ց. սոսկալի է հրաշքը։ Կը ցցուի պահեստի հոգին` խենթի նման։ Ու կը զարնէ։ Եւ իր հարուածը անսխալական է… Պապին պէս։

Երբ վտանգի օրերը անցնին, Հայը կը մեռցնէ իր մէջի հերոսը ու վախկոտին հետ քաջաբար շուկայ կ’իջնէ` գրաւելու՛ համար Ոսկեբերդ մը։

*

Օտարներէն ոմանք կ’ըսեն, թէ առեւտուրի մէջ մէկ Հայ կրնայ խաբել երեք Իսրայելացի։ Իրենց ըսածը հաստատելու համար, սակայն, երեք հրեայ չեն կրնար ճարել` իբր սուտ վկայ։ Ու մանաւանդ կը մոռնան, որ քաղաքականութեան մէջ բաւական է եւրոպացի շոշորթ մը` խաբելու համար ամբողջ հայութիւնը։ Հայը, որ շէնցնող է, որ կը շինէ ոչ միայն իրը այլ եւ ուրիշներունը, անշուշտ, ունի վաճառականական տաղանդ. սակայն իր այդ ճարպիկութիւնը սկսած է այն տեղէն, ուր դադար մը առած է աշխարհի քաղաքական խարդաւանքը։

Աշխարհը ընդգրկող խաբէութեան մանեակ մը կայ։ Ճշդենք անոր վրայ Հայուն տեղը։ Հայը այդ խաբէութեան մանեակին մէջտեղէն կախուած մըն է։ Կախուած է` իբր խաչեցեալ ու Միւսին պէս, չէ կրցած միւռոնե՛լ խաչագողի երեսը՝ քրիստոնեայ աշխարհին։

 

ԿՅԱՆՔԻ ԽՈՍՔԸ ԱՂԱՆԴ Է ԵՎ ԱՂԱՆԴԱԿԵՐՊ Է ԳՈՐԾՈՒՄ ՈՉ ՄԻԱՅՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ

Հաճախ Հայաստանում այն թյուր կարծիքն է ստեղծվում, թե միայն մենք հայերս ենք “Կյանքի Խոսքին” աղանդ համարում, մինչդեռ աշխարհը նրանց ու նրանց նմաններին ընկալում է որպես “նորմալ” բողոքական եկեղեցու մի մաս: Սա բացարձակ սխալ է: “Կյանքի Խոսքը” մինչեւ ուրիշ տեղեր ավերներ գործելը (ցավալիորեն Հայաստանում եւս եւ նաեւ հայության մեջ Ռուսաստանում եւ այլուր, եւ այն էլ դժբախտաբար բավական ակտիվ), ավերներ է գործել իր պարագլուխ Ուլֆ Էկմանի ծննդավայր Շվեդիայում եւ նաեւ Դանիայում:

Կյանքի Խոսք աղանդի կայքէջի հրապուրիչ նկարը

Ուլֆ Էկմանի հարազատ հոգեզավակ Արթուր Սիմոնյանը, որ իրեն հռչակել է “հովիվ”, պարզապես դեմագոգիայի մեծագույն վարպետ է, այսպես կոչված “խոսքի վաճառական”, որը, թեեւ ամենուր փորձում է ներկայանալ որպես խաղաղասեր, հանիրավի զրպարտված եւ չարախոսված, մեր հայրերի բնութագրմամբ “առողջ մի գայլ է գառան մորթով կամ դիմակով”: Դիմակն էլ աստիճանաբար պատռվում է: Դրա համար էլ, երբ նրա ու իր նմանների դիմակը պատռող տեսանյութեր են հայտնվում համացանցում, անմիջապես փորձում է դրանք խափանել եւ ջնջել տալ` հեղինակային օրենքի խախտման պատճառաբանությամբ: Իսկ այդ նյութերը, որոնք շատ հաճախ վավերագրական կադրեր են իրենց “պաշտամունքներից”, “փառաբանություններից” եւ էլ չգիտեմ ինչերից, հստակորեն ուրիշ իրականություն են պարզում մարդկանց աչքերի առջեւ, քան այն, ինչ այս աղանդի վերնախավը փորձում է հրամցնել հանրությանը:

Ինչեւէ, այս մասին շատ է գրվել, չեմ կարծում անհրաժեշտություն կա կրկնելու ասվածը: Միայն ասեմ մեկ անգամ եւս` ով ականջ ունի, թող լսի, ով աչք ունի, թող տեսնի` Կյանքի Խոսքը աղանդ է իր էությամբ, իր գործունէությամբ, իր քարոզությամբ, մարդկանց ուղեղների ու զգացումների վրա ներգործելու իր մեթոդաբանությամբ: Եւ սա չեմ ասում այս աղանդի ճանկերն ընկած մեր քույրերի եւ եղբայրների, ոչ էլ անգամ այս աղանդի պարագլուխների, նկատմամբ որեւէ ձեւով ատելություն սերմանելու նպատակադրությամբ: Ավելին Մեծն Ներսես Շնորհալու “Հաւատով Խոստովանիմ”-ի բառերով աղոթում եմ նրանց համար` “Ամենաողորմած Տէր, ողորմի՛ր բոլոր քեզ հաւատացողներին, իմս (մերը) եղողներին եւ օտարներին, ծանօթներին եւ անծանօթներին, ողջերին եւ մեռածներին. իմ (մեր) թշնամիներին եւ ինձ (մեզ) ատողներին էլ, որոնք իմ (մեր) նկատմամբ յանցանք գործեցին, թողութիւն պարգեւիր եւ նրանց ետ դարձրու չարութիւններից, որ ունեն իմ (մեր) հանդէպ…”

Աղոթենք եւ հուսանք (հույսը վերջինն է մեռնում), որ Արթուր Սիմոնյանն էլ օրերից մի օր կանդրադառնա իր գործած ավերածություններին եւ եթե իսկապես ազգասեր է (ինչպես ինքն է բնութագրում իրեն ու իր աղանդին), ապա կհասկանա, որ մեր ժողովրդին օտար ու վնասակար է իր ուսմունքը, իր քարոզությունը, իր աճպարարությունը, կեղծ բարեպաշտությունը:

Իսկ հիմա փաստացի տվյալներ Շվեդիայից, որտեղ ծնվել, ծլարձակվել ու ավերներ է գործել “Կյանքի Խոսքը”: Շվեդներից շատերը դեռ իր ժամանակին են հասկացել այս եւ նաեւ ուրիշ աղանդների կործանարար հետեւանքները: Մնում է հուսալ, բացատրել, աշխատել ու պայքարել, որ մեր խաբված քույրերն ու եղբայրներն էլ հասկանան սա: Ներկայացվող տեղեկությունները հիմնականում քաղվել են շվեդական բժշկական “Läkartidningen” ամսագրից կատարված գերմաներեն թարգմանությունից, որ կարելի է գտնել համացանցի մեջ:

* * *

Ըստ վերոհիշյալ ամսագրի ներկայացրած տեղեկությունների եւ տվյալների` “Կյանքի Խոսքը” արտաքնապես շատ բաներով նման է քրիստոնեական այլ համայնքների: Իրեն հարող անդամների վերահսկման մեթոդների մեջ սակայն այս շարժումը մեծ նմանություններ ունի մունականների, քրիշնայականների, սայենթոլոգիականների հետ: Այս փաստը հաճախ երեւում է այն դեպքերում, երբ տարբեր աղանդներից դուրս եկած նախկին անդամների փորձառությունները իրար հետ համեմատվում են:

Ստորեւ ներկայացվող տվյալները ընգրկում են “Կյանքի Խոսքի” աստվածաշնչական դպրոցի 43 նախկին աշակերտների կողմից տրված տեղեկությունները: Հարցված անձինք պատկանել են երկու սեռերին էլ եւ նրանց 80 տոկոսը մինչեւ 25 տարեկան են:

Հայտնաբերված ախտանշանները թվերով եւ տոկոսներով: Կարծում եմ թվերը բավական խոսուն են հստակ գաղափար կազմելու համար:

• Վախի, սարսափի զգացում` 40 անձ, 93%:
• Մղձավանջներ` 37 անձ, 86%:
• Գիտակցությունը կորցնելու վախ` 33 անձ, 77%:
• Դատարկության կամ Ունայնության զգացում` 38 անձ, 88%:
• Կոնցետրացիոն խանգարումներ` 32 անձ, 75%:
• Ինքնության կորստի զգացում` 26 անձ, 60%:
• Զգացումները տիրապետելու բարդություններ` 39 անձ, 91%:
• Մեղավորության զգացում`40 անձ, 93%:
• Բարդություններ ընկերային հարաբերություններում`30 անձ, 72%:
• Հետընթաց` 15 անձ, 35%:
• Հոգեսոմատիկ ախտանշաններ`27 անձ, 63%:
• Անձնասպան լինելու մտածումներ` 27 անձ, 63%:
•  Անձնասպանության փորձեր` 10 անձ, 23%:
•  Հոգեկան խանգարման ախտանշաններ` 20 անձ, 47%:

Տ. ՍԵՐՈՎԲԵ ՎԱՐԴԱՊԵՏ ԻՍԱԽԱՆՅԱՆ

 

ՄԱՆԱՆԱ ԾՐԱԳՐԻ ԵՐԿՐՈՐԴ ՏԱՐԵԴԱՐՁԸ

Ստորև ներկայացնում ենք Շողակաթ հեռուստաընկերության լրագրող Նշան Աբասյանի պատրաստած տեսանյութը և լուսանկարիչ Վիտալի Դանիլովի կողմից տրամադրված լուսանկարները «Մանանա» ծրագրի երկրորդ տարեդարձի առիթով Արարատյան Հայրապետական Թեմի Մալաթիայի Ս. Աստվածածին եկեղեցու կից սրահում կազմակերպված «Տիրոջն է փառքը» խորագրով ցուցահանդեսի վերաբերյալ:

This slideshow requires JavaScript.

 

ԿՅԱՆՔԻ ԽՈՍՔԸ ԱՂԱՆԴ Է

Ամիսներ առաջ ներկայացրել էի Երուսաղեմի Հայոց Սրբոց Հակոբյանց միաբանության անդամ Տ. Ղևոնդ վարդապետ Հովհաննիսյանի պատրաստած ”Армяне не губите свои души” վերնագրով տեսաշարը, ինչը սակայն որոշ ժամանակ անց youtube կայքից անհայտացել է: Անհետացման պատճառը բոլորովին գաղտնիք չէ. կյանքի խոսք աղանդն ամեն ինչ արել է այն շարքից դուրս բերելու համար:

 Հայտնի է, որ շատ մարդիկ հենց այս տեսանյութի միջոցով են տեղեկացել, որ կյանքի խոսքը ո’չ միայն եկեղեցի չէ, այլև քայքայիչ ու շատ վտանգավոր աղանդ է…

 Ստորև կյանքի խոսք աղանդի և առհասարակ խարիզմատ հոսքի այլ աղանդների մասին ներկայացնում եմ այլ տեսանյութեր, որոնք համացանցից ջնջվելու վտանգի տակ դեռևս գոյատևում են` քաջ գիտակցելով, որ դրանով վտանգում են կյանքի խոսք աղանդի հայաստանյան մասնաճյուղի ղեկավար Արթուր Սիմոնյանի բիզնես-վարկանիշը:

slaq.am «Անժելա Սարգսյանի և «Կյանքի խոսքի» կապի մասին»

“Կեանքի Խօսքը” եւ 1000-եայ Թագաւորութիւնը -2
(Ուշադրություն դարձրեք. այս տեսանյութի առաջին մասն արդեն կյանքի խոսքի հոտևորդների կողմից ջնջվել է):

ԽԱՐԻԶՄԱՏՆԵՐ — մաս 1

ԽԱՐԻԶՄԱՏՆԵՐ — մաս 2

Հետաքրքիր է, չնայած կյանքի խոսք աղանդի հետևորդների հիվանդագին ջանքերին` տեսանյութերն անընդհատ թարմացվում են և տեղադրվում ո’չ միայն youtube կայքում: Ջնջված հոլովակները ներկայիս հնարավոր է դիտել VKontakte սոց կայքի տեսադարանում: Կողմնորոշվելու և տեսանյութերն ավելի դյուրին կերպով գտնելու համար առաջարկում եմ հետևել ԱՐՈՐԴԻ բլոգի հետևյալ գրառմանը:

Ամենավերջում, ինձ մնում է խորհուրդ տալ բոլորին, ովքեր մտահոգ են մեր ազգի  հոգևոր անվտանգությանն առնչվող խնդիրներով, հեռու մնալ բոլոր տեսակի աղանդներից, աղանդներից հեռու պահել սեփական զավակներին և մարձավորներին, դիտել այս տեսանյութերը և իհարկե վերջում սեղմել Like կոճակը, ինչը կօգնի, որ տեսանյութերը համացանցում երկար կյանք ունենան և այս կարևոր տեղեկատվությունը տարածեն հնարավորինս շատ մարդկանց:

Մենք` հայերս, Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու հարազատ զավակն ենք:

 

«Բարև Երկիր» ծրագրի ուղիղ եթերում ՄԱՆԱՆԱ ծրագրի մասին

2011թ. սեպտեմբերի 30-ին «Երկիր Մեդիա» հեռուստաընկրության «Բարև Երկիր» հաղորդաշարի տաղավարում «ՄԱՆԱՆԱ» երիտասարդական-քրիստոնեական ծրագրի կազմակերպիչ Սեյրան սարկավագ Ղազարյանը մանրամասներ է ներկայացնում ծրագրի գործունեության մասին:

Այս մասին տե’ս նաև այստեղ:

 

ԵՐԿՐԱՇԱՐԺԻ ԴԱՍԸ…

Մալաթիայի Ս. Աստվածածին եկեղեցու երիտասարդաց միությունում իրարանցում էր: Փոքրիկ դահլիճի երեք ջահերը համաչափորեն ճոճվում էին: Տեսարանը չափազանց դրամատիկ էր, իսկ այդ պահին գլխումս ծագած բոլոր մտքերը` միանշանակ ողբերգական… Հապաղելով, ծուլորեն, անգամ ժպտալով ու միմյանցից նրբանկատորեն թաքցնելով սեփական ներաշխարհում տիրող խուճապը, դուրս եկանք մաքուր օդի: Թեթևակի գլխապտույտ զգացի. նույն պահին լսեցի աղջիկներից մեկի ձայնը. «երեխերք, գլուխս ֆռռում ա…»: Հիշեցի, որ նման բաներն օրինաչափ են: Մեղքս ումի՞ց թաքցնեմ. եկեղեցու բակից սկսեցի զննել այդ տարածքից երևացող բաձրահարկ շենքերը. «Տեսնես ինչ-որ տեղ ողբերգություն եղե՞լ է…»:

Բանն այն է, որ երեկ` 2011թ. հոկտեմբերի 23-ին, ժամը 15.40-ի մոտակայքում «ՄԱՆԱՆԱ» ծրագրի շրջանակներում գրանցվեց առաջին երկրաշարժը:

Հիշեցի, որ կինս իր բոլոր հորաքույր-մորաքուրների և նրանց դուստրերի հետ մեր տանն է: Պատկերացրեցի, թե ինչպես են  աստիճաններով իջնում` բղավելով ու ճչալով: Անմիջապես զանգահարեցի. իմ երևակայած կանացի աղմուկն արդարացված էր:

Երբ երիտասարդներին առաջարկեցի եկեղեցի մտնել ու աղոթել` ինձ թվաց թե ոչնչով չեմ տարբերվում վաղամեռիկ Կիկոսի պապից, երբ իր «ոչնչից դժբախտացած» դուստրերին հրավիրում էր «քելեխ ուտելու»:

Տեր Հոր կարդացած «Պահպանիչը»` եկեղեցու բարձրիկ գմբեթից կախված, դեռևս համառորեն ճոճվող ջահի ու շորորացող կանթեղների ներքո` օրվա հիմնական դասն էր… Եվ աղոթքի այդ պահին այնքան խտացած կարոտ ու ջերմություն կար տագնապած մեր սրտերի ու Սուրբ Խորանի հանդիպման մեջ, մեր աչքերի խորքում անթեղված վախի ու Տիրամոր լուսե աչքերի մեջ…

Հ. Գ.

 ինչպես քիչ անց իմացանք` աղետը 7.1 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ էր, էպիկենտրոնը` Արևմտյան Հայաստանի Վան քաղաքի մոտակայքում: 

 

«ՄԱՆԱՆԱ» ԾՐԱԳՐԻ ՀԵՐԹԱԿԱՆ ԹԵՄԱՆԵՐԸ

Սիրելի’ երիտասարդ

Առաջիկա օրերին «ՄԱՆԱՆԱ» ծրագրի շրջանակներում դու կարող ես մասնակցել հետևյալ հանդիպումներին և քեզ հետաքրքրող հարցերի պատասխանները գտնել Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու հոգևորականների օգնությամբ:

 

Հոկտեմբեր 22, շաբաթ, ժամը 13:30

Էջմիածնի Ս. Գայանե վանքին կից սրահ

թեմա` «ՔՐԻՍՏՈՍԻ ՆԱԽԱՀԱՎԻՏԵՆԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ» (Հովհ. Ա 1-5)

բանախոս` Արթուր սարկավագ Սարգսյան

 

Հոկտեմբեր 23, շաբաթ, ժամը 15:00

Էջմիածնի Ս. Հռիփսիմե վանքի հովվատուն

թեմա` «ԱՍՏՎԱԾԱՇՆՉԻ ԵՐԿՐՈՐԴՈՒՄՆ ՕՐԻՆԱՑ ԳԻՐՔԸ» 

բանախոս` Հայր Ռուբեն աբեղա Զարգարյան

 

Հոկտեմբեր 23, կիրակի, ժամը 14:30

Արգավանդի Սուրբ Սարգիս եկեղեցու երիցատուն

թեմա` «ԿՐՈՆԱԿԱՆ ԱՊՐՈՒՄԻ ԱՄՈՔԻՉ ԵՎ ՎՆԱՍԱԿԱՐ ԿՈՂՄԵՐԸ»

բանախոս` Վարդան սարկավագ Ասլանյան

 

Հոկտեմբեր 23, կիրակի, ժամը 14:30

Մալաթիայի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցուն կից սրահ

թեմա` «ՏԱՍՆԵՐԿՈՒ ԱՌԱՔՅԱԼՆԵՐԻ և ԱՌԱՔԵԼԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» (Մատթ. Ժ 1- 15)

բանախոս` Հայկ սարկավագ Սմբատյան

 

Հոկտեմբեր 23, կիրակի, ժամը 15:00

Նոր Նորքի Սուրբ Սարգիս եկեղեցու երիցատուն

թեմա` «ՍՐԲՈՑ ԲԱՐԵԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆ» 

բանախոս` Արթուր սարկավագ Սարգսյան

 

Հոկտեմբեր 24, Երկուշաբթի, ժամը 18:30

Էջմիածնի Ս. Աստվածածին եկեղեցի

թեմա` «ՀԱՎԱՏԱՄՔ» 

բանախոս` Արսեն սարկավագ Մաթևոսյան

 

ՄԱՆԱՆԱ ծրագրի այլ քննարկումներ.

1. Երևանի Ս. Գրիգոր Լուսավորիչ Մայր եկեղեցի – չորեքշաբթի, ժամը 19:00,

2. Երևանի Ս. Զորավոր Աստվածածին եկեղեցի – հինգշաբթի, ժամը 19:00,

3. Օշականի Ս. Մեսրոպ Մաշտոց եկեղեցու կից սրահ – շաբաթ, ժամը 15:00,

 

Լրացուցիչ տեղեկությունների համար գրի’ր մեզ, կամ պարզապես միացիր Ֆեյսբուքի մեր խմբին`

ՄԱՆԱՆԱ ծրագիր

 

ԲԱՐԵՎ ԵՐԿԻՐ

«Երկիր Մեդիա» հեռուստաընկրությունը «Բարև Երկիր» հաղորդաշարի տաղավար էր հրավիրել «ՄԱՆԱՆԱ» երիտասարդական-քրիստոնեական ծրագրի կազմակերպիչ Սեյրան սարկավագ Ղազարյանին` ներկայացնելու ծրագրի գործունեությունը: Հեռուստաըներությունը նաև փոքրիկ հոլովակ էր պատրաստել «Մանանայի» մասին, ինչի համար հայտնում ենք մեր շնորհակալությունը և նյութը ներկայացնում բլոգն ընթերցողներին: (Նյութը գողացել եմ http://manana-blog.blogspot.com-ից):

Իմ կողմից առանձնահատուկ շնորհակալություն Իրինա Մկրտչյանին` այս հիանալի տեսահոլովակը պատրաստելու, ինչպես նաև ինձ «Բարև երկիր» հաղորդաշարի տաղավար հրավիրելու համար: Միայն ափսոս, որ հարցազրույցի տեսագրությունը չունեցա…

 

ԱՌԱՋԻԿԱՅՈՒՄ ԿԱՐՈՂ ԵՍ ՄԱՍՆԱԿՑԵԼ

 

 

 

 

 

 

 

 

Սիրելի’ երիտասարդ

Առաջիկա օրերին «ՄԱՆԱՆԱ» ծրագրի շրջանակներում դու կարող ես մասնակցել հետևյալ հանդիպումներին և քեզ հետաքրքրող հարցերի պատասխանները գտնել Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու հոգևորականների օգնությամբ:

 

Հոկտեմբեր 15, շաբաթ, ժամը 13:30

Էջմիածնի Ս. Գայանե վանքին կից սրահ

թեմա` «ԻՆՉՈ՞ւ և ԻՆՉՊԵ՞Ս է ԳՐՎԵԼ ՍՈւՐԲ ԱՎԵՏԱՐԱՆԸ»

բանախոս` Արսեն սարկավագ Զոհրաբյան

 

Հոկտեմբեր 16, կիրակի, ժամը 14:30

Արգավանդի Սուրբ Սարգիս եկեղեցու երիցատուն

թեմա` «ՍՐԲԵՐԻ ԲԱՐԵԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆԸ» 

բանախոս` Նարեկ սարկավագ Եղիազարյան

 

Հոկտեմբեր 16, կիրակի, ժամը 14:30

Մալաթիայի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցուն կից սրահ

թեմա` «ԵՐԿՈՒ ԿՈՒՅՐԵՐԻ և ՀԱՄՐԻ ԲԺՇԿՈՒԹՅՈՒՆԸ» (Մատթ. Թ 27-38)

բանախոս` Գևորգ սարկավագ Ալավերդյան

 

Հոկտեմբեր 16, կիրակի, ժամը 15:00

Նոր Նորքի Սուրբ Սարգիս եկեղեցու երիցատուն

թեմա` «ԵՐԿՐՈՐԴ ԳԱԼՈՒՍՏ, ԱՀԵՂ ԴԱՏԱՍՏԱՆ ԵՎ ՀԱՎԻՏԵՆԱԿԱՆ ԿՅԱՆՔ» 

բանախոս` Արտակ սարկավագ Ղևոնդյան

 

Հոկտեմբեր 16, կիրակի, ժամը 15:00

Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի Հին ճեմարանի դահլիճ

ՖԻԼՄԻ ԴԻՏՈՒՄ ԵՎ ՔՆՆԱՐԿՈՒՄ

 

Հոկտեմբեր 17, Երկուշաբթի, ժամը 18:30

Էջմիածնի Ս. Աստվածածին եկեղեցի

թեմա` «ՀՈԳԵՀԱՆԳՍՏՅԱՆ ԱՐԱՐՈՂՈՒԹՅԱՆ ԱԿՈՒՆՔՆԵՐԸ» 

բանախոս` Վարուժան սարկավագ Հակոբյան

 

ՄԱՆԱՆԱ ծրագրի այլ քննարկումներ.

1. Երևանի Ս. Գրիգոր Լուսավորիչ Մայր եկեղեցի — չորեքշաբթի, ժամը 19:00,

2. Երևանի Ս. Զորավոր Աստվածածին եկեղեցի — հինգշաբթի, ժամը 19:00,

3. Օշականի Ս. Մեսրոպ Մաշտոց եկեղեցու կից սրահ — շաբաթ, ժամը 15:00,

 

Լրացուցիչ տեղեկությունների համար գրի’ր մեզ, կամ պարզապես միացիր Ֆեյսբուքի մեր խմբին`

ՄԱՆԱՆԱ ծրագիր